Τοιχογραφία από καλλιτέχνες του Μπόγκσαϊντ που απεικονίζει αυτούς που σκοτώθηκαν από το Βρετανικό Στρατό κατά την Ματωμένη Κυριακή
Η Ματωμένη Κυριακή (ιρλ.: Domhnach Na Fola), είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα γεγονός που έλαβε χώρα στο Ντέρρυ της Βόρειας Ιρλανδίας, στις 30 Ιανουαρίου 1972.
Σε μια πορεία διαμαρτυρίας που οργανώθηκε από την Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Βόρειας Ιρλανδίας, για την κατάσταση που επικρατούσε στη Βόρεια Ιρλανδία σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στην περιοχή Μπόγκσαϊντ, 26 ατομα πυροβολήθηκαν από τα μέλη του 1ου Τάγματος του Βρετανικού Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών, του οποίου ηγούνταν ο Συνταγματάρχης Ντέρεκ Ουίλφορντ και ο υποδιοικητής (αργότερα Στρατηγός) Μάικ Τζάκσον. 13 άνθρωποι, 6 εκ των οποίων ήταν ανήλικοι, πέθαναν αμέσως, ενώ άλλος ένας πέθανε ύστερα από 4½ μήνες υποκύπτοντας στα τραύματά του. Δύο άτομα τραυματίστηκαν από οχήματα του στρατού. Πολλοί μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων και δημοσιογράφων, πιστοποιούν ότι όλοι όσοι πυροβολήθηκαν ήταν άοπλοι. Πέντε από εκείνους πυροβολήθηκαν στην πλάτη.
38 χρόνια αργότερα, στις 15 Ιουνίου 2010 , δημοσιοποιήθηκε το επίσημο πόρισμα για τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής, μετά από μακρόχρονη και ενδελεχή έρευνα υπό την εποπτεία του πρώην δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου, Λόρδου Σεβίλ του Νιούντιγκεϊτ (Έκθεση Σεβίλ,). Σύμφωνα με την Έκθεση, κανένα από τα θύματα δεν έφερε την παραμικρή ευθύνη, ενώ τα γεγονότα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν δικαιολογημένα. Κανένα από τα θύματα δεν συνιστούσε απειλή ή έκανε κάτι που θα δικαιολογούσε τους πυροβολισμούς, ενώ κάποια από αυτά και τους τραυματίες έφευγαν ή βοηθούσαν άλλους τραυματίες την ώρα των πυροβολισμών. Ο στρατός ήταν αυτός που άνοιξε πυρ απροειδοποίητα και χωρίς να υπάρχει πριν κάποια πράξη εναντίον του (είτε βομβιστική επίθεση, είτε λιθοβολισμός). Κάποιοι από τους στρατιώτες δήλωσαν ψέματα σχετικά με τα γεγονότα. Η βρετανική κυβέρνηση μέσω του ίδιου του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε επίσημα συγγνώμη για το γεγονός.
Οι νεκροί
John (Jackie) Duddy (17).
Patrick Joseph Doherty (31).
Bernard McGuigan (41).
Hugh Pious Gilmour (17).
Kevin McElhinney (17).
Michael G. Kelly (17).
John Pius Young (17).
William Noel Nash (19).
Michael M. McDaid (20).
James Joseph Wray (22).
Gerald Donaghy (17).
Gerald (James) McKinney (34).
William A. McKinney (27).
John Johnson (59).
Η ΕΚΘΕΣΗ ΣΕΒΙΛ
Όλοι όσοι σκοτώθηκαν τη Ματωμένη Κυριακή ήταν αθώοι πολίτες, σύμφωνα με την Έκθεση Σεβίλ, που δημοσιεύθηκε 28 χρόνια μετά το τραγικό γεγονός.
Σύμφωνα με την έκθεση:
• Δεν είχε δοθεί καμία προειδοποίηση στους πολίτες πριν τους πυροβολισμούς
• Κανένας στρατιώτης δεν άνοιξε πυρ σαν απάντηση σε επιθέσεις βομβιστών και ανθρώπων που έριχναν πέτρες.
• Ορισμένα από τα θύματα και τους τραυματίες έφευγαν ή βοηθούσαν τους τραυματίες
• Κανένα από τα θύματα δεν συνιστούσε απειλή ή έκανε κάτι που θα δικαιολογούσε πυροβολισμούς
• Τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής δεν ήταν δικαιολογημένα
• Πολλοί από τους στρατιώτες είπαν ψέματα για τις πράξεις τους
• Αυτό που συνέβη, δεν έπρεπε να είχε συμβεί ποτέ
• Ορισμένα μέλη των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων ενήργησαν εσφαλμένα.
Η έκθεση Σανίλ στηρίχθηκε σε μαρτυρίες εκατοντάδων ανθρώπων, κόστισε 195 εκατ. στερλίνες και χρειάστηκαν 12 χρόνια για να ολοκληρωθεί.
ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ
Τα αιματηρά γεγονότα της 30ης Ιανουαρίου του 1972 στο Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας, ήταν η 4η κατά σειρά και ίσως γνωστότερη Ματωμένη Κυριακή.
Οι προηγούμενες ήταν:
I) Η πρώτη μέρα που έμεινε γνωστή ως «Ματωμένη Κυριακή» ήταν στις 13 Νοεμβρίου του 1887. Η πορεία 10 χιλιάδων αριστερών, αναρχικών και ανέργων κατευθυνόταν από διαφορετικά σημεία της πόλης προς την πλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου.
Εκεί τους περίμεναν δύο χιλιάδες αστυνομικοί και τετρακόσιοι ένοπλοι στρατιώτες, με εντολή να καταπνίξουν τη διαδήλωση.
Η άγρια σύρραξη άρχισε, όταν διαδηλωτές και δυνάμεις καταστολής ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο.
Οι έφιπποι χτύπησαν ανελέητα την πορεία, όχι μόνο με ρόπαλα, αλλά και με σπαθιά.
Η αστυνομία και οι στρατιώτες άνοιξαν πυρ και τρεις διαδηλωτές έπεσαν νεκροί.
Περίπου 400 άτομα συνελήφθησαν και αρκετοί, μεταξύ των οποίων και αστυνομικοί, νοσηλεύτηκαν βαριά τραυματισμένοι.
II) Η δεύτερη Ματωμένη Κυριακή καταγράφεται στις 31 Αυγούστου του 1913 και συνδυάζεται με την ιστορική απεργία, που διήρκεσε έως τον Ιανουάριο του επόμενου έτους. Στο Δουβλίνο, κατά τη διάρκεια πορείας, σκοτώθηκαν δύο απεργοί και εκατοντάδες τραυματίστηκαν.
III) Η τρίτη Ματωμένη Κυριακή μετρά τους περισσότερους νεκρούς, καθώς έγινε στο μέσο του ιρλανδικού αγώνα για Ανεξαρτησία. Το πρωινό της 21ης Νοεμβρίου 14, Άγγλοι μυστικοί πράκτορες και συνεργάτες τους, βρέθηκαν δολοφονημένοι. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας δυνάμεις του στρατού εισέβαλαν σε γήπεδο του Κροκ Πάρκ, όπου διεξαγόταν αγώνας ράγκμπι. Πυροβόλησαν κατά βούληση και σκότωσαν εν ψυχρώ 14 άτομα. Την ίδια ώρα, στη φυλακή που στεγαζόταν στο Κάστρο του Δουβλίνου, δολοφονήθηκαν τρία άτομα, που κατηγορούνταν για συμμετοχή στον ΙΡΑ.