Σημερινή, 10 Οτκωβρίου 2013
Της Μικαέλλας Λοΐζου
Τι χρειάζεται ώστε το Κυπριακό να «απο-αμμοχωστοποιηθεί» και να «κερυνειοποιηθεί»
Μια πρωτότυπη πολιτική εκδήλωση δίνει τροφή για σκέψη, για το πώς θα μπορούσαν να ήταν τα πράγματα στο Κυπριακό, αν λειτουργούσαμε με πιο ορθό και λογικό τρόπο
Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εκδήλωση οργάνωσε η Ανεξάρτητη Φοιτητική Έπαλξη του Πανεπιστημίου Κύπρου στη Δημοσιογραφική Εστία την περασμένη Δευτέρα, υπό τον τίτλο «Κερυνειοποίηση τώρα!». Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο νομικός Νεόφυτος Καρκώτης, ο επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Γιώργος Κέντας και ο υποψήφιος διδάκτωρ Στρατηγικών Σπουδών Νικόλας Στυλιανού. Παρεμβάσεις έκαναν ο Γραμματέας της «Αδούλωτης Κερύνειας» Ιωάννης Σιεκκέρσαββας και ο νομικός Νικόλας Ιωαννίδης.
Το δηλητήριο της διχόνοιας
Σύμφωνα με τον Νεόφυτο Καρκώτη, η προσέγγιση της «αμμοχοστοποίησης» έχει δημιουργήσει πρόσφυγες δύο ειδών: Από τη μία οι Αμμοχωστιανοί, που με ξεχωριστές εκδηλώσεις κάθε χρόνο απαιτούν την επιστροφή της πόλης τους επικαλούμενοι συνθήκες, ασχέτως αν οι συνθήκες αυτές προνοούν ότι άλλοι πρόσφυγες δεν θα επιστρέψουν στις εστίες τους και από την άλλη οι Κερυνειώτες, που βλέπουν την πόλη τους να απουσιάζει από κάθε διαπραγματευτική προσπάθεια και απαίτηση της πλευράς μας, η οποία έχει συμβιβαστεί με την ιδέα της μη επιστροφής της πόλης, που βρίσκεται στο κατώφλι του «μαλακού υπογαστρίου» της Τουρκίας. Η Κερύνεια, επεσήμανε, είναι μια πόλη-σύμβολο, μια πόλη που οι νεότερες γενιές συνταύτισαν με το σύνθημα «δεν ξεχνώ».
Όμως η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ) στην οποία έχουμε αυτοεγκλωβιστεί, είπε, είναι σύμφυτη και συνυφασμένη τόσο με τον αποκλεισμό της απελευθέρωσής της όσο και με την έκδηλη αποστέρηση του δικαιώματος της επιστροφής στους Κερυνειώτες. Εκείνοι που επιδαψιλεύουν τιμές και εγκωμιαστικά σχόλια προς τη ΔΔΟ, πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι μέσω αυτής κατάφερε η Τουρκία να εμφυσήσει το δηλητήριο της διχόνοιας ανάμεσα στον προσφυγικό κόσμο, προκαλώντας διάσπαση και σύγκρουση, υπογράμμισε.
Χωρίς στρατηγική
Σύμφωνα με τον κ. Καρκώτη, ενώ τα πάντα αλλάζουν, η πολιτική και η στρατηγική τής εκάστοτε διαπραγματευτικής ομάδας στο Κυπριακό μένει απαράλλακτη. Χωρίς στρατηγική, τόνισε, απλώς υλοποιούμε τους στρατηγικούς και γεωπολιτικούς στόχους που έθεσε η Τουρκία δεκαετίες πριν, υποχωρώντας σταδιακά. Η πρακτική εφαρμογή της πολιτικής της «κερυνειοποίησης», εξήγησε, είναι ακριβώς η απελευθέρωση του νησιού μας μέχρι την τελευταία του ακτή. Αναφερόμενος στην γκραμσιανή φιλοσοφική θεωρία, τόνισε πως είναι αδήριτη ανάγκη να κατακτήσουμε την ιδεολογική ηγεμονία, έτσι ώστε να κυριαρχήσει η προσέγγιση αυτή σε όλα τα επίπεδα του πολιτικο-κοινωνικού εποικοδομήματος.
Λανθασμένη προσέγγιση
Στη δική του τοποθέτηση, ο Γιώργος Κέντας ανέφερε πως η «κερυνειοποίηση» εμπίπτει σε μία προσπάθεια επαναπροσδιορισμού των στόχων μας. Η διαδικασία ενός ρατσιστικού διαχωρισμού των προσφύγων έχει μια ευρύτερη αρνητική συνέπεια, τόσο στο Κυπριακό όσο και στην προοπτική επιβίωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, τόνισε. Αναφερόμενος στις πρόσφατες δηλώσεις του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του ΔΗΣΥ Νίκου Τορναρίτη, οι οποίες, όπως είπε, αποτυπώνουν τις ενδόμυχες σκέψεις και αρκετών άλλων πολιτικών, εξήγησε πως αυτή η πολιτική άποψη είναι λανθασμένη για τρεις σημαντικούς λόγους:
1. Η εκδήλωση τάσης προσαρμογής στην πολιτική εθνοκάθαρσης της Τουρκίας θα αποθρασύνει την Άγκυρα και θα την οδηγήσει σε περισσότερες διεκδικήσεις στο Κυπριακό. Η εθνοκάθαρση είναι μέρος της πολιτικής για διζωνικότητα στην Κύπρο, τη οποία υποστηρίζει σθεναρά η Τουρκία. Διζωνικότητα σε όλα, πληθυσμιακή, θρησκευτική, περιουσιακή, πολιτική, κοινωνική, εκπαιδευτική, πολιτισμική, εμπορική, κλπ.
2. Δημιουργεί ένα ψυχροπολεμικό κλίμα αντιπαράθεσης ανάμεσα στους πρόσφυγες της Κύπρου, αλλά και τους υπόλοιπους πολίτες. Δεν μπορεί να σταθεί κράτος το οποίο θα συμπεριφέρεται έναντι των πολιτών του με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Αυτή η πρόθεση, την οποία εξέφρασε ο κ. Τορναρίτης, ο οποίος αντιπροσώπευσε μια τάση στο πολιτικό πεδίο στην Κύπρο, αποκαλύπτει τις προθέσεις αποδοχής του όρου «διζωνικότητα» όπως ακριβώς τον αντιλαμβάνεται η Τουρκία.
3. Επιβραβεύει την ανηθικότητα της βίαιης εκρίζωσης ενός ολόκληρου πολιτισμού και των ανθρώπων που τον κυοφορούσαν στην Κερύνεια. Επιβραβεύει επίσης την ανηθικότητα του ρατσισμού, στο πλαίσιο μιας επίπλαστης πολιτικής θέσης περί δήθεν «υπευθυνότητας».
Στρατηγική απελευθέρωσης
Ο κ. Κέντας τόνισε πως η πρόταση στο Κυπριακό δεν πρέπει να βασίζεται στην ανούσια διαλεκτική ανάμεσα στην «κερυνειοποίηση» και την «αμμοχωστοποίηση», αλλά στην αναζήτηση στρατηγικής απελευθέρωσης. Επί τούτου αναφέρθηκε σε σειρά ουσιωδών στοιχείων του περιφερειακού συστήματος σχέσεων της Κύπρου στην περιοχή της Μεσογείου που μπορούν να αξιοποιηθούν, όπως για παράδειγμα το γεγονός πως τα μοναδικά κράτη που παρουσιάζουν σταθερότητα στην περιοχή είναι το Ισραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα.
Σημείωσε, παράλληλα, το γεγονός πως οι περιφερειακές ανάγκες δημιουργούν μια πρωτοφανή ευκαιρία για την Κυπριακή Δημοκρατία να διεκδικήσει μέσα και δυνατότητες άμυνας και ασφάλειας. Είναι μια μοναδική ιστορική συγκυρία, στην οποία κράτη όπως το Ισραήλ, αλλά και παραδοσιακοί προμηθευτές μας, θα μπορούσαν να πωλήσουν στην Κύπρο σημαντικά μέσα ασφάλειας και άμυνας. Έστω και μια σφαίρα από το Ισραήλ να πωληθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία, το περιβάλλον ασφάλειας και άμυνας αλλάζει άρδην, επεσήμανε.
Εκ βάθρων αναδιάρθρωση
Στη δική του τοποθέτηση, ο Νικόλας Στυλιανού αναφέρθηκε σε σειρά αδυναμιών της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε επίπεδο στρατηγικής κουλτούρας και σχεδιασμού, που καθιστούν αδύνατη και πιθανώς επιζήμια την όποια απόπειρα για βίαιη αλλαγή πλεύσης στο Κυπριακό. Επεσήμανε ότι η βασικότερη προϋπόθεση για αλλαγή πλεύσης, για «απο-αμμοχωστοποίηση» κατ’ αρχάς και για «κερυνειοποίηση» εν συνεχεία, είναι η εκ βάθρων αναδιάρθρωση της ΚΔ.
Τα αίτια του στρατηγικού εγκλωβισμού της ΚΔ τα τελευταία σαράντα χρόνια, η εμπλοκή της ελληνικής πλευράς σε συνομιλίες με τους πολιτικούς τοποτηρητές του Αττίλα, μπορούν να εντοπιστούν τόσο σε επίπεδο λογισμικού, σκέψης δηλαδή, αντίληψης και κουλτούρας, όσο και σε δομικό επίπεδο, σε επίπεδο δομής του κρατικού μηχανισμού, εξήγησε. Πρόσθεσε πως εν μέσω ραγδαίων αλλαγών στο παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας, με τις σύγχρονες απειλές να έχουν αποκτήσει ασύμμετρη, μη-γραμμική και υβριδική φύση, με την ανάδειξη νέων θεάτρων πολεμικών επιχειρήσεων, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αντικειμενικά αδύνατο να μπορέσει να συμβαδίσει με τα σημεία των καιρών.
Δεν έχουμε στόχο
ΣΥΜΦΩΝΑ με τον Νικόλα Στυλιανού, εδώ και τέσσερις σχεδόν δεκαετίες, η Κύπρος έχει εμπλακεί σε μια διαδικασία για δήθεν επίλυση του Κυπριακού, χωρίς να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα του τι αποτελεί αντικειμενικό στόχο του κράτους μας και είναι ανησυχητικό το ότι δεν έχουμε αντιληφθεί επαρκώς τι προσπαθεί να πετύχει η ελληνική πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η διαπραγματευτική διαδικασία για επίλυση του ζητήματος της Κύπρου αποτελεί έξοχο παράδειγμα στρατηγικού εγκλωβισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία -αν και η εν λόγω διαδικασία έχει αποδεδειγμένα αποτύχει, χωρίς να έχουμε φτάσει πιο κοντά σε επίλυση του ζητήματος- εμμένει αδικαιολόγητα σ’ αυτήν τη μονοδιάστατη στρατηγική επιλογή, εξήγησε.
Πρόσθεσε πως αν η Κύπρος διήγετο από τις βασικές αρχές της στρατηγικής κουλτούρας, η αρχική στρατηγική επιλογή των συνομιλιών θα είχε αξιολογηθεί και θα είχε κριθεί ως ατέρμονη και αντιπαραγωγική. Φυσικά, χωρίς η ΚΔ να έχει ξεκάθαρους αντικειμενικούς στόχους, η εμμονή στη διαδικασία των συνομιλιών δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Μάλλον σαν φυσικό επακόλουθο μπορεί να θεωρηθεί, υπογράμμισε ο κ. Στυλιανού. Ο στρατηγικός σχεδιασμός δεν είναι συνθήματα, ούτε άναρθρες κραυγές. Είναι υπόθεση σοβαρή. Για να αποκτήσουμε στρατηγική σκέψη και πραγματικό στρατηγικό σχεδιασμό, έτσι ώστε να υπάρξει συντεταγμένη και όχι άτακτη έξοδος από το υφιστάμενο καταστροφικό πλαίσιο διαδικασίας επίλυσης του εθνικού μας θέματος, χρειάζεται χρόνος, επένδυση, βούληση και όραμα, κατέληξε.